Spała - informacje

Miejscowość turystyczno-wypoczynkowa nad Pilicą, nieopodal Tomaszowa Mazowieckiego w województwie łódzkim. Wieś powstała prawdopodobnie w XVII wieku. W XVIII wieku funkcjonował tam przemysł drzewny, a także osady młynarskie. Początków wypoczynkowych i turystycznych korzeni miasta można szukać pod koniec XIX wieku, kiedy car Rosji Aleksander III polując w puszczy pilickiej upodobał sobie okolice młyna w Spale i polecił wybudowanie pałacyku myśliwskiego. W pobliżu powstały także liczne budynki na użytek carskich gości. W Spale chorował jedyny syn cara, Aleksiej, co było powodem późniejszej niechęci carycy do ponownego odwiedzania tego miejsca. W czasie I wojny światowej bardzo ucierpiał drzewostan puszczy, masowo wycinany przez okupanta. W okresie dwudziestolecia międzywojennego dwór w Spale przeznaczono na letnią rezydencję prezydentów Rzeczpospolitej. Fakt ten przyczynił się w dużej mierze do późniejszej popularności tego miejsca. 

W czasie II wojny światowej pałac stał się siedzibą niemieckiego okupanta dla tego okręgu. Działała tam wówczas komórka wywiadu Związku Walki Zbrojnej, rozpracowana w 1941 roku za sprawą zdrady adiutanta obwodu. Obecnie istnieje w miejscowości Dom Pamięci Walki i Męczeństwa Leśników i Drzewiarzy, w którym mieści się specjalna wystawa upamiętniająca działania państwa podziemnego na tym terenie. W 1945 roku pałacyk został złupiony i spalony przez Armię Czerwoną. W czasach PRL zainteresowanie losem Spały spadło, hotele zamieniono w pracownicze ośrodki wczasowe, a na dawnym stadionie dożynkowym powstał Centralny Ośrodek Sportu - Ośrodek Przygotowań Olimpijskich.

Pod koniec XX wieku miejscowość zaczęła się prężnie rozwijać, po przejściu w ręce prywatne historyczne obiekty odzyskały dawną świetność, wzniesiono wiele nowych hoteli i restauracji. Postawiono na rozwój w kierunku turystycznym, powstało wiele atrakcji, jak np. park linowy. Organizowane są także popularne imprezy na szeroką skalę, jak Hubertus, Dożynki Prezydenckie czy Jarmark Spalski. W 1992 przy kościele św. Huberta zbudowano Kościół Polowy Armii Krajowej, w którym uwagę przyciągają głównie Stacje Męki Pańskiej nazywane Drogą Krzyżową AK, dzieło kustosza Domu Pamięci. Jest to absolutnie wyjątkowe i unikatowe miejsce, które szczególnie warto odwiedzić.