Rytwiany - informacje

Wieś w Polsce położona w województwie świętokrzyskim nad rzeką Czarną. Osadnictwo na tym terenie istniało już w czasach neolitu. Pierwsze wzmianki pisemne o miejscowości pochodzą z XIII wieku, kiedy właścicielem wsi był Piotr Bogoria. Na przestrzeni wieków Rytwiany należały do różnych rodzin szlacheckich. W XV wieku ówczesny prymas Polski Wojciech Jastrzębiec wzniósł zamek obronny przy rzece Czarnej. W wyniku konfliktu ze swoim rezydującym na zamku bratankiem arcybiskup zmuszony był zbrojnie wybrać się na zamek. W późniejszym okresie ród arcybiskupa jeszcze przez kilka pokoleń władał miejscowością. W XVI wieku zamek w Rytwianach przeżył okres swojej świetności, stał się siedzibą magnacką oraz ważnym ośrodkiem kultury dworskiej, także na arenie międzynarodowej. XVII-wieczny właściciel Rytwian Łukasz Opaliński znany był z zamiłowania do książek, za jego czasu w zamku zgromadzono bardzo pokaźny zbiór biblioteczny. Jego zasługą była obrona zamku w czasie potopu szwedzkiego. Po jego śmierci miejscowość straciła na znaczeniu.

Uszkodzony zamek poważnie naruszyli ponownie Szwedzi w czasie wojny północnej w XVIII wieku. Mimo doznanego uszczerbku, zamek posłużył jeszcze za kwaterę Tadeuszowi Kościuszce w czasie przemarszu z wojskiem. W XIX wieku zamek coraz bardziej popadał w ruinę, w końcowym stadium został tylko jeden narożnik. Z końcem wieku we wsi zaczął prężnie rozwijać się przemysł, prowadzono także wydobycie torfu. Wkrótce miejscowość zasłynęła z wyjątkowych wyrobów ceramicznych. Na początku XX wieku budynek cukrowni został przekształcony na pałac, do dziś zachowany. We wsi bardzo dynamicznie zaczęło się rozwijać rolnictwo. Obecny uprzemysłowiony obraz wsi jest nietypowym i odmiennym od okolicznych miejscowości.

Aktualnie Rytwiany są atrakcyjną miejscowością turystyczną. Jest to bardzo popularne miejsce dla paralotniarzy i motolotniarzy, korzystających z lotniska przeciwpożarowego. Bardzo dobre warunki powietrzne sprzyjają podniebnym przygodom. We wsi funkcjonuje szkółka jazdy konnej, gdzie oprócz takich atrakcji jak przejażdżki bryczką, zimowe kuligi i rzecz jasna jazda konna można zorganizować grilla i ognisko. Zdecydowanie warto zobaczyć tamtejszy okazały i imponujący pałac, drewniano-murowany dwór, starą gorzelnię oraz jedyny pozostały dziś fragment XV-wiecznego zamku arcybiskupa gnieźnieńskiego Wojciecha Jastrzębca. Bardzo interesującym obiektem jest Pustelnia Złotego Lasu, ogromny kompleks klasztorny. Obecnie kościół na dziedzińcu jest Kościołem Rektoralnym. W latach 70-tych XX wieku w tym urokliwym miejscu nakręcono dwa odcinki serialu historycznego Czarne Chmury. Ten okazały zespół budynków udostępniony jest dla zwiedzających.